Categorie archief: Klimaatbestendige stad

Hitte-eiland Haegsch Hof aangepakt!

Climate Proof Cities, Den Haag, Grijs, Groen, Klimaatbestendige stad, Maatregelen, Onderzoek, Temperatuurverschillen, Waarde van groen
In 2018 werden hier temperaturen
van 50 graden C gemeten.

Toen we eind 2014 begonnen met deze site was het hitte-eiland-effect nog nauwelijks bekend. Wel enigszins in de academische wereld, maar niet bij ‘gewone mensen’ zoals wij, evenmin als bij de (plaatselijke) politiek. Als je toen over hitte-eilanden begon was de reactie meestal iets flauws als: “Heerlijk toch dat het hier wat warmer wordt? Dan hoef je niet zo ver op vakantie.”
Maar wij wisten wel beter, want we woonden toen in een nieuwbouw-wijkje in de Haagse Rivierenbuurt, genaamd Haegsch Hof. Architectonisch van zekere waarde, maar echt bloed-en-bloedheet in de zomer. Heter dan het KNMI opgaf als de temperatuur in Den Haag, soms wel 10 graden Celcius!

Lees verder Hitte-eiland Haegsch Hof aangepakt! →

Klimaatdeskundigen: gemeenten onvoldoende voorbereid op droogte en hitte

Groen, Hittekaarten, Klimaatbestendige stad, Maatregelen, Nationaal Hitteplan, Temperatuurverschillen

Gemeenten doen nog te weinig om problemen met hitte en droogte aan te pakken. Ze brengen knelpunten wel in kaart, maar nemen nog niet genoeg concrete maatregelen, zeggen klimaatdeskundigen tegen de NOS.
“Bij het bedenken van nieuwe woontorens of andere gebouwen wordt inmiddels vaak wel rekening gehouden met hitte”, zegt Ronald Groen, hitte-expert bij Royal HaskoningDHV. “Maar dat zijn ontwerpen. Die liggen nu nog op de tekentafel. In de praktijk zie je nog maar weinig projecten die hitte- of klimaatbestendig zijn.”
Judith Klostermann, onderzoeker klimaatadaptatie aan de Wageningen Universiteit, bevestigt dit. “Hitte en droogte hebben bij de meeste gemeenten nog weinig prioriteit. Terwijl dat wel nodig is. Zo’n extreme weersituatie als nu helpt wel om ze dat in te laten zien.”
Klostermann en Reinder Brolsma, droogte-expert bij Deltares, roepen gemeenten op om in actie te komen. “Het is echt van belang dat gemeentes zo snel mogelijk iets gaan doen.” Ook het RIVM sluit zich hierbij aan. “Gemeenten moeten haast maken met hitte-bestrijding”, zegt Werner Hagens van het RIVM.
LEES VERDER

Resultaten onderzoek Schilderswijk

Climate Proof Cities, Den Haag, hitte-archipel, Klimaatbestendige stad, Maatregelen, Onderzoek, Temperatuurverschillen, UC-index, UCAM

Eerder meldden we dat Kah Fai Wong vanuit de Hogeschool Den Haag onderzoek deed naar hitte-eilanden in de Haagse Schilderswijk.
Inmiddels zijn de eindresultaten hiervan gepresenteerd.

Grote economische schade én kansen door hitte-eilanden

Broeikas-effect, Climate Proof Cities, Groen, hitte-archipel, Klimaatbestendige stad, Maatregelen, Onderzoek, Temperatuurverschillen

Diverse media berichtten over een recent onderzoek naar economische gevolgen van klimaatopwarming in combinatie met hitte-eilanden in de grote steden van de wereld tot het einde van deze eeuw.
De tekst hieronder komt uit De Morgen van 30-5-2017.Ook Nieuwsuur besteedde aandacht aan dit onderzoek in de uitzending van 31-5-2017 om 22 u.

Uit De Morgen:
Steden zullen meer dan dubbel zo zwaar te lijden hebben onder de klimaatverandering, waarschuwt een internationaal onderzoek. Het zogenaamde hitte-eilandeffect kan de lokale economie tot 11 procent doen krimpen. Het effect is al langer bekend: steden zijn warmer dan een landelijke omgeving omdat beton en asfalt veel meer warmte absorberen dan het bladerdek van planten en bomen. In combinatie met de warmte die in steden wordt gegenereerd, onder meer door auto’s en airconditioning, worden de steden “hitte-eilanden” in het omliggende landschap. LEES VERDER.

Het rapport waarop deze berichten gebaseerd zijn is hier te lezen Estrada Tol Botzen – 2017 City policies to reduce climate impacts – NCC.
Volgende week verschijnt een Nederlands persbericht van de VU over dit onderzoek.

Rivierenbuurt hitte-eiland?

Den Haag, Grijs, Groen, Klimaatbestendige stad, Maatregelen, Temperatuurverschillen, UCAM,

Naar aanleiding van het recente onderzoek naar de Rivierenbuurt als hitte-eiland kwam een vraag binnen, waar zich de hitte-eilanden nu precies bevonden. Zoals aan het einde van dat artikel uitgelegd, is de UCAM-rekenmethode op de wijk als geheel toegepast. Overal in de wijk is het heter dan het officiële weerbericht, vooral op tijdens hete periodes natuurlijk. Maar dat verschilt sterk per plek. Dat het optreedt in gebieden met dichtbebouwde oudbouw is voor de hand liggend.
Wat vooral verwondert, is dat er bij nieuwbouw in de Rivierenbuurt nauwelijks of geen rekening lijkt gehouden met het hitte-eiland-effect. Zoals het Haagsch Hof (zo’n acht jaar oud), waar Hanneke en ik twee jaar woonden, maar zekernog meer bij nog recentere nieuwbouw, zoals aan de Maasstraat.

Nauwelijks groen rond het ondiepe water. De duivelswandelstokken in de stalen bakken zijn inmiddels verpieterd.

In het hele Haegsche Hof op het voormalige terrein van de Staatsdrukkerij en uitgeverij zijn maar enkele bomen te bekennen. Eindelijk is recent een tiental bomen geplant aan de Christoffel Plantijnstraat, maar dat is dan ook bijna alles. Het meeste overige groen is door bewoners zelf aangebracht in boomspiegels, geveltuintjes en bloembakken.
Terwijl er in de (relatief) brede autovrije straten toch veel meer mogelijk zou zijn geweest als daar vanaf de tekentafel rekening mee was gehouden.
Ook biedt het zeer ondiepe water aan het Hillebrant Jacobsplein volgens deskundigen geen verkoeling, maar versterkt het juist het hitte-eiland-effect.

Steenklompen aan de Maasstraat, zonder een sprankje groen.

Nu kun je zeggen dat er bij de aanleg van het Haegsch Hof (acht jaar geleden) nog weinig bekend was over het hitte-eilanden. Maar dat Blauwhoed, aannemer van de nieuwbouw aan de Maasstraat (die in 2015/16 opgeleverd werd) daar nog niet van schijnt te weten is wel verwonderlijk.
Als je door de nieuwe buurt rijdt, zie je nauwelijks bomen, bloembakken of water. Ondanks het feit dat hier vele honderden nieuwe bewoners zijn gehuisvest, lijkt niet gedacht aan hun welzijn, waarvoor toch echt meer groen nodig is. Op de wervende plaatjes van het project zie nog wel wat groen, maar in werkelijkheid is het meer dan treurig. Ook de binnenterreinen zijn niet veel meer dan parkeerplaatsen. Wat er al aan groen is, komt van de bewoners.

Laatst hoorde ik op de radio een expert praten over bewonerswelzijn. Hij zei zoiets als: “Steeds meer mensen komen in de stad wonen, en ook steeds meer in appartementen. Het is jammer dat bij de huidige nieuwbouwprojecten (vooral in centraal gelegen wijken) nauwelijks rekening gehouden wordt met de (groen)recreatiebehoefte van die toekomstige bewoners. De gemeente geeft stukken grond uit, en daarop wordt gebouwd door projectontwikkelaars, punt uit! Aan groen, water en andere recreatiemogelijkheden wordt niet of nauwelijks gedacht. Van integrale plannen, gericht op het dagelijks aangenaam kunnen werken en leven, ook door kwetsbare groepen, in en rond die projecten is geen sprake.”
Ik weet niet meer wie dit zei, maar hij had groot gelijk. Dit soort nieuwbouw is treurig, treurig…

Meer onderzoek naar Haagse hitte-eilanden

Den Haag, Klimaatbestendige stad, Maatregelen

Sinds kort is bekend dat vanuit de Haagse Hogeschool onderzoek gedaan gaat worden naar hitte-eilanden in Den Haag. Kah Fai Wong, vierdejaars student bouwkunde, wil met zijn afstudeeropdracht een bijdrage leveren aan dit maatschappelijke probleem. Hij stelt hierover het volgende:
“Steeds waarschuwen klimaatwetenschappers met nieuwe resultaten over de opwarming van de aarde. Wij zijn ons er wel van bewust, maar wat kunnen wij ertegen doen? Vanaf augustus 2016 ben ik bezig met dit vraagstuk. Het komende half jaar ga ik een kwantitatief onderzoek doen naar het adequaat verminderen van het stedelijke hitte-eiland effect in de Schilderswijk.
Met dit onderzoek wil ik betrokkenen inspireren om het hitte-eiland-effect vanuit een bouwkundige invalshoek te bekijken, door het voorstellen van ontwerp-oplossingen op gebouw-niveau. Het onderzoek wordt uitgevoerd op basis van een theoretische analyse naar de oorzaken en gevolgen van het hitte-eiland-effect, modelsimulaties van de huidige situatie, toekomstscenario’s voor de jaren 2020 en 2050 en vier verbeter-scenario’s.
Tot slot zal, naar aanleiding van de theoretische analyse en modelsimulaties, één ontwerp gemaakt worden.”
Meer informatie over dit onderzoek is te verkrijgen bij Kah Fai Wong: kahfai.wong@live.nl.

methodiek

Meer groen? Zelf doen!

Broeikas-effect, Climate Proof Cities, Den Haag, Groen, Klimaatbestendige stad, Maatregelen, Temperatuurverschillen

Dat bomen planten en meer groen aanleggen essentieel is om hogere temperaturen in (grote) steden te temperen is bekend. Maar meestal komt daar – om allerlei redenen – niet veel van terecht.  De bevolkingsdichtheid neemt toe, dus… er moeten meer huizen komen. En we wonen gemiddeld in veel grotere huizen dan vroeger. Het aantal alleenwonenden is ook groeiend. Grond in de stad is duur, dus bedrijven en woningbouwcoöperaties gebruiken hun grond liever om geld mee te verdienen dan er bomen of groen aan te leggen.

Plek voor extra bomen en groen is er dus in zeer beperkte mate. Gemeentebesturen hebben maar beperkte mogelijkheden om er hier en daar een boompje bij te zetten. In Den Haag is het zelfs zo dat er plannen bestaan om een flink stuk bestaand groen te kappen om ruimte te maken voor een uitbreiding van Madurodam. Voor de bewoners een onbegrijpelijke zaak.  Er zit weinig anders op dan te protesteren, maar daar moeten we het niet bij laten. We kunnen zelf het nodige doen om onze woonomgeving groener en gezonder te maken. Hoe meer mensen mee gaan doen, hoe beter.

MgZdDuizenden particuliere tuinen zijn of worden geheel/gedeeltelijk betegeld, o.a. omdat men geen tijd of zin heeft om een tuin met bomen en groen te onderhouden. Stenen maken de omgeving heter, een groene tuin geeft schaduw. Stenen zijn ook nog slecht voor de afvoer van overtollig regenwater. Al zou men maar beginnen met in ieder geval de randen in een tuin  te onttegelen en daarvoor in de plaats struiken en planten te zetten dan is er al veel gewonnen. Iedere vierkante meter telt. Kijk op de site van de landelijke actie Steenbreek.

Maar er is meer te doen:

  • Neem een groen dak,  al is het maar het dakje van een schuurtje.
  • Maak een leuke geveltuin voor je eigen huis of samen met andere bewoners in de straat.
  • Laat je muur begroeien met klimmende winde, klimop of andere planten.
  • Maak samen met je buren de boomspiegels groen (een boomspiegel is de lege plek rondom een boom).
  • Kijk voor meer voorbeelden en uitleg op de website Meer Groen? Zelf Doen! 
  • Zet een paar leuke plantenbakken voor de deur en/of maak een groene oase van je balkon.

Alle beetjes helpen. Aan de slag!

Reactie op plan Internationaal park Den Haag

Climate Proof Cities, Den Haag, Grijs, Groen, Klimaatbestendige stad, Maatregelen, Temperatuurverschillen, Waarde van groen

Onderstaand plan in inmiddels naar de gemeente verzonden, met enkele kleine wijzigingen.
Ons commentaar en kritiek op het plan is opgenomen in een (redelijk) uitgebreid pdf-document, dat heet: CONCEPT Reactie Hitte-eilanden Ambitiedocument Internationaal park is.

Hanneke van Veen & Rob van Eeden

502 bomen geplant

Op 4-12-2015 (tijdens het klimaatoverleg in Parijs) is het gelukt om in de binnenstad van Den Haag twee zogenaamde klimaatbomen te planten in het Zeeheldenkwartier. Het initiatief kwam van de Bomenstichting Den Haag en hitte-eilanden.nl, die dit plan bij de gemeente Den Haag hadden ingebracht. De Gemeente ging akkoord en zorgde voor twee flinke bomen, een goede plek en publiciteit. Op het Jenny-plantsoen voegden bewoners zich tussen de andere belangstellenden en werd geluisterd naar de wethouders Revis en Wijsmuller, resp. van groen en duurzaamheid. Daarna werden de scheppen opgepakt en in de grond gestoken om de bomen te voorzien van de klaarliggende grond.
Een van de bewoonsters, een kleine tengere dame van tachtig wilde perse ook een schep om daadwerkelijk haar instemming te betuigen met het gebeuren. Ze vertelde dat ze erg blij was met de nieuwe bomen, want het kon flink heet worden op het stenen gedeelte van het plantsoen. Zie ook https://hitte-eilanden.nl/2015/12/03/den-haag-plant-twee-klimaatbomen/

Trees-for-AllEn dan ben je thuis en denkt nog eens na over die twee bomen. Natuurlijk is het goed om in de minst groene wijk van de Haagse binnenstand bomen te planten en het zal ook wel een klein beetje helpen misschien. Hopelijk is de symbolische waarde groter. De boodschap is duidelijk: in de stad moeten meer bomen komen (of andere groene oplossingen), want er is veel meer nodig om het stadsklimaat beter te maken. New York plant niet voor niets maar liefst 1 miljoen bomen.
En dan hebben we het nog niet eens over het wereld-klimaat. Ook daar moeten we ons ernstig zorgen om maken. Als ik rijk was zou ik veel geld willen steken in bomen en bos. Maar wat gaat dat kosten? Googelen leerde dat de nieuwe bomen voor het Parkbos De Haar € 25 per stuk kosten, Trees for all kan in Nederland zorgen voor bomen van € 5 per stuk en op de Filippijnen heb je al voor € 3 een boom(je).
En gelukkig was  ‘de directie’ van hitte-eilanden.nl het daar roerend mee eens. Met als resultaat 500 bomen als kleine bijdrage aan de oplossing het wereldklimaatprobleem. 

Hanneke van Veen

   

Den Haag plant twee klimaatbomen

Broeikas-effect, Climate Proof Cities, Den Haag, Grijs, Groen, Klimaatbestendige stad, Maatregelen

Persbericht, 3 december 2015

Op vrijdagmiddag 4 december 2015 worden in Den Haag twee klimaatbomen geplant in het Zeeheldenkwartier. Het planten van deze bomen is een initiatief van Hanneke van Veen van www.hitte-eilanden.nl samen met de Haagse Bomenstichting en de gemeente Den Haag.

Klimaatbomen moeten (vooral in steden) goed bestand zijn tegen extra hitte, droogte en overvloed aan water en wind. Ook moeten ze (fijn)stof kunnen opvangen en schaduw te bieden. Geschikt als klimaatboom zijn (o.a.) bepaalde soorten eik, iep, esdoorn, honingboom en linde.

Klimaatboom Den HaagMeer bomen in Den Haag, absolute noodzaak
Twee bomen kunnen de ernstige Haagse problematiek van hitte-eilanden en klimaatopwarming natuurlijk niet oplossen. Maar zij staan symbool voor de wil en vastberadenheid van grote groepen Haagse burgers én het gemeentebestuur om deze problemen voortvarend aan te pakken. Simpel gezegd komt dat neer op: minder steen en meer groen. Want uit alle wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat vooral groen, met name bomen, de ernstige gevolgen van klimaatopwarming en het hitte-eiland-effect het beste kunnen tegengaan.

Zeeheldenkwartier moet groener!
Het planten vindt plaats op 4 december 2015 om 15:15 u in het Jennyplantsoen, achter de AH Elandstraat, tussen de Zorgvlietstraat en Hemsterhuisstraat. Het Jennyplantsoen bevindt zich in het Zeeheldenkwartier, volgens gemeentelijke opgave de minst groene wijk van Den Haag. Belangstellenden zijn welkom vanaf 14:45 u, er is koffie en thee.

Wethouders Revis en Wijsmuller (beiden verantwoordelijk voor het Haagse groen) zijn bij het planten aanwezig en benadrukken daarmee ook het belang van de Klimaattop in Parijs voor Den Haag met – in vergelijking met andere grote steden in Nederland- de hoogste bevolkingsdichtheid en minste groen per inwoner. (* zie noot hieronder)

Meer informatie over dit initiatief
Hanneke van Veen
info@hitte-eilanden.nl
www.hitte-eilanden.nl

* Onderzoek laat zien dat een gemiddelde Haagse inwoner slechts 54 m2 groen heeft, terwijl de Amsterdammer er 64 en de Rotterdammer zelfs 77 heeft (cijfers Alterra, 2014).

Cijfers van het CBS (01-01-2015) laten zien dat 1 km2 in Rotterdam gemiddeld 2.966 inwoners heeft, in Utrecht 3.479, in Amsterdam 4.892 inwoners, terwijl dat er in Den Haag maar liefst 6.216 per km2 zijn.